Cách mạng công nghiệp 4.0: Những mặt lợi hại ai cũng cần phải biết

Cách mạng công nghiệp 4.0 hay còn gọi là cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã và đang diễn ra hứa hẹn sẽ tạo ra những bước ngoặt lịch sử trên toàn thế giới, buộc chúng ta phải chuẩn bị đầy đủ kiến thức để hiểu và thích nghi với mọi biến đổi trong cả đời sống kinh tế lẫn văn hóa, xã hội...

Cách mạng công nghiệp 4.0 là gì?

Trong lịch sử, con người đã trải qua 4 cuộc cách mạng công nghiệp. Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất bắt đầu từ năm 1784 về sản xuất cơ khí với máy chạy bằng hơi nước và thủy lực.

Cách mạng công nghiệp lần thứ 2 bắt đầu từ năm 1870 về sản xuất hàng loạt với máy chạy bằng điện.

Cách mạng công nghiệp lần thứ 3 bắt đầu từ năm 1969 về sản xuất tự động, đánh dấu kỷ nguyên máy tính, điện toán và số hóa. Những công nghệ hiện nay chúng ta thụ hưởng như vệ tinh, máy bay, máy tính, điện thoại, Internet… là thành quả của cuộc cách mạng này.

Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (cách mạng công nghiệp 4.0) diễn ra từ những năm 2000 về sản xuất thông minh dựa trên những đột phá trong công nghệ số. Làn sóng công nghệ số đã tạo ra những đột phá trong thời gian gần đây như điện toán đám mây, thiết bị di động thông minh, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, vạn vật kết nối Internet (IoT)…

Tất cả những thành tựu trên đang tạo điều kiện cho sản xuất thông minh ngày càng phát triển và lan rộng. Với sự xuất hiện của robot có trí tuệ nhân tạo, người máy làm việc càng thông minh, có khả năng ghi nhớ, học hỏi vô biên, trong khi khả năng đó ở con người càng già càng yếu đi.

Trong môi trường làm việc nguy hiểm, khi robot được đưa vào thay thế cho con người, thì sức khỏe và sự an toàn của người lao động sẽ được cải thiện đáng kể.

Các chuỗi cung ứng có thể được kiểm soát dễ dàng hơn khi có dữ liệu ở mọi cấp trong quá trình sản xuất và cung ứng. Kiểm soát trên máy tính có thể tạo ra năng suất và sản lượng đáng tin cậy và nhất quán hơn. Kết quả là, doanh nghiệp có thể tăng doanh thu, thị phần và lợi nhuận nhiều hơn.

Ngoài ra, những đột phá trong công nghệ số còn giúp kết nối hàng tỷ người trên thế giới, giúp tái tạo các nguồn tài nguyên thiên nhiên hay thậm chí là khôi phục lại những tổn thất mà các cuộc cách mạng công nghiệp trước gây ra.

Cách mạng công nghiệp 4.0 có hạn chế gì không?

Theo Forbes, mặc dù cách mạng công nghiệp 4.0 vẽ ra một viễn cảnh tuyệt vời, nhưng không phải là nó không kèm theo một số rủi ro.

Giáo sư Klaus Schwab, sáng lập viên kiêm chủ tịch Diễn đàn kinh tế thế giới, tác giả cuốn sách “Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư” cho biết, ông lo ngại rằng, sẽ có những tổ chức, doanh nghiệp và thậm chí chính phủ có thể chưa sẵn sàng đón nhận các công nghệ quá mới và hiện đại. Các chính phủ sẽ gặp khó trong việc tuyển dụng người cũng như quản lý các công nghệ này một cách toàn diện.

Ông cũng đề cập đến việc các công nghệ mới sẽ dẫn đến những thay đổi về quyền lực, gây ra những lo ngại về an ninh cũng như về khoảng cách giàu nghèo. Khoảng cách này có nguy cơ sẽ chỉ bị nới rộng thêm nếu không được kiểm soát tốt.

Khi robot và tự động hóa lên ngôi, hàng triệu người sẽ rơi vào cảnh thất nghiệp, đặc biệt là những nhân công trong ngành vận tải, kế toán, môi giới bất động sản hay bảo hiểm. Theo một con số ước tính, khoảng 47% các công việc hiện tại ở Mỹ có thể sẽ biến mất vì tự động hóa.

Theo đó, nhiều quan ngại cho rằng cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ có lợi cho tầng lớp giàu có hơn là người nghèo, đặc biệt là những lao động trình độ thấp.

"Những thay đổi này sẽ sâu sắc đến mức chưa bao giờ trong lịch sử lại có một thời điểm con người đứng trước cùng lúc nhiều cơ hội lẫn rủi ro như thế. Mối quan ngại của tôi là các lãnh đạo chính trị và kinh doanh có thể sẽ giữ lối tư duy quá cổ hủ hoặc quá ám ảnh với việc các đột phá công nghệ sẽ thay đổi tương lai loài người như thế nào", Giáo sư Schwab nhấn mạnh.

Đối với Việt Nam, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 rõ ràng là xu hướng của thế giới mà chúng ta sẽ bị cuốn vào. Nó mở ra nhiều triển vọng nhưng cũng đặt ra những thách thức khi các yếu tố mà Việt Nam đã và đang xem là có ưu thế như lực lượng lao động thủ công trẻ, dồi dào sẽ không còn là thế mạnh nữa, thậm chí bị đe dọa nghiêm trọng bởi sự phát triển của công nghệ robot. 

Trong tương lai, nhiều người có thể mất việc làm khi các doanh nghiệp nước ngoài cũng như các doanh nghiệp lớn trong nước đổ tiền đầu tư vào robot thay cho người lao động.

Theo Danviet