Cho phép phá sản ngân hàng và câu chuyện quyền lợi người gửi tiền

Vấn đề đảm bảo quyền lợi người gửi tiền khi ngân hàng phá sản đang khiến dư luận nhiều tranh cãi trái chiều.

Có ý kiến cho rằng, không nên suy nghĩ kiểu bao bọc bởi bản chất người gửi tiền vào ngân hàng được hưởng lãi suất, khi ngân hàng rủi ro phá sản mà vẫn muốn được bảo vệ quyền lợi là không hợp lý?. Tuy nhiên lại có ý kiến cho rằng: Tôi tin tưởng ngân hàng mới mang tiền đi gửi, vì sao lại không đảm bảo quyền lợi?

Chiều 20.11, Quốc Hội đã biểu quyết thông qua Luật các Tổ chức tín dụng sửa đổi. Theo đó, có hơn 90% số đại biểu tham gia biểu quyết sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tổ chức tín dụng sửa đổi với tỉ lệ tán thành là 88,8%. Điểm đáng chú ý là việc cho phép phá sản tổ chức tín dụng lần đầu được áp dụng đang gây ra nhiều tranh cãi.

Người dân đang lo lắng trước thông tin cho phép các ngân hàng phá sản (Ảnh: IT)

Người gửi tiền phải chấp nhận... “có ăn có chịu”

Lo lắng lớn nhất của người dân đó là vấn đề mức bảo hiểm tiền gửi chỉ có 75 triệu đồng/vụ. Anh Lê Hưng Thành, kỹ sư điện Công ty TNHH Camera Hoàng Lê (Q.Bình Thạnh), thắc mắc: "Tôi nghe nói nếu ngân hàng phá sản thì mức bảo hiểm tiền gửi chỉ 75 triệu đồng. Nếu thông tin chính xác là thế thì còn ai dám gửi tiền?"

Liên quan đến mức bảo hiểm tiền gửi, chuyên gia kinh tế - Tiến sỹ - Luật sư Bùi Quang Tín, CEO Trường Doanh nhân Bizlight, cho biết, theo thông lệ quốc tế thì bảo hiểm tiền gửi là gấp 3 lần so với mức bình quân thu nhập đầu người. Thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam tính đến cuối 2016 là 45,7 triệu đồng, gấp 3 lần thì khoảng trên dưới 140 triệu đồng.  

Cũng theo ông Tín, nói cho phép ngân hàng phá sản cũng có phải là phá sản ngay đâu bởi theo quy định hiện nay có 5 hình thức xử lý pháp nhân ngân hàng yếu kém. Thứ nhất, sẽ cho phép M&A (sát nhập, hợp nhất); thứ 2 là giải thể; thứ 3 là có phương án phục hồi; thứ 4 là phải chuyển giao bắt buộc, tức là Nhà nước bắt buộc chuyển cho ai là phải chuyển và thứ 5 mới là phá sản. Do vậy, có thể sẽ có nhiều biện pháp được triển khai trước khi không thể “đặng đừng” thì mới dùng tới biện pháp phá sản.

Làm sao để đảm bảo quyền lợi người gửi tiền là vấn đề cần phải cân nhắc kỹ (Ảnh: IT)

Làm sao để đảm bảo quyền lợi người gửi tiền?

Liên quan đến bảo vệ quyền lợi người gửi tiền khi ngân hàng phá sản, theo ông Bùi Quang Tín, không phải người gửi tiền chỉ nhận 75 triệu đồng bảo hiểm tiền gửi rồi thôi.

Thực chất, khi ngân hàng phá sản rồi thì theo luật phá sản năm 2014 quy định, ngoài khoản tiền đó ra, người gửi tiền sẽ được xếp theo thứ tự ưu tiên và vẫn còn được hưởng nhiều khoản tiền khác. Ví dụ khi ngân hàng phá sản thì trước hết phải trả khoản nợ thuế cho Nhà nước, sau đó là các khoản nợ khác (phạt, phí...) liên quan đến Nhà nước, rồi mới tính toán đến chi trả cho người gửi tiền, cho cổ đông...

“Chẳng hạn khi có 100 đồng, 5 đồng ngân hàng phải trả cho Nhà nước, 95 đồng còn lại thì ngân hàng phải tính toán theo tỷ lệ của người gửi tiền, ưu tiên chi trả cho người gửi tiền trước. Sau khi trả hết cho người gửi tiền thì những cổ đông còn lại mới là những người cuối cùng được hưởng...”, ông Tín nói.

Trong khi đó, PGS.TS. Nguyễn Khắc Quốc Bảo, Trưởng Khoa Tài Chính, Đại học Kinh Tế TP.HCM, cho rằng người gửi tiền thường chỉ quan tâm nơi nào có lãi suất cao nhất vì tin rằng ngân hàng không bao giờ phá sản và nếu ngân hàng có xảy ra sự cố thì Nhà nước sẽ giải cứu. Vì thế, theo ông Bảo, để tránh được sự "ỷ lại" vào Nhà nước này khi thay đổi cách thức điều hành cũng cần có các chính sách kèm theo.

“Chúng ta có thể tăng hạn mức đền bù trong trường hợp xảy ra phá sản ngân hàng. Hoặc, có chính sách cho mua bảo hiểm của bên thứ 3 để trong trường hợp xảy ra sự cố thì bên thứ 3 sẽ đứng ra đền bù cho người gửi tiền như bảo hiểm khoản vay hay bảo hiểm xe cộ hiện nay. Đây là điều nhiều nước đã từng áp dụng", ông Bảo đề xuất.

Theo tôi thì việc cho phép ngân hàng phá sản là rất phù hợp, các ngân hàng yếu kém như thế, âm hàng nghìn tỷ đồng mà trong điều kiện không có bán được cho ai. Nói thật, anh nhiều khi có lời bán người ta còn không mua chứ nói gì lỗ, thậm chí vốn điều lệ âm hàng nghìn tỷ đồng như thế. Phương án phục hồi cũng không thực hiện được vì nếu phục hồi được đã phục hồi rồi. Vấn đề M&A cũng không khả thi, giải thể cũng không xong và chuyển giao bắt buộc thì cũng chẳng được vì cổ đông có đồng ý đâu. Vì vậy phải cho ngân hàng đó phá sản, đó là hoàn toàn phù hợp để sao đó tạo ra các tổ chức tín dụng thực sự mạnh, mạnh về hoạt động kinh doanh, vốn mạnh, đủ thanh khoản... Chứ không phải cứ nhấp nha nhấp nhổm khi thành khoản không đủ mà cứ lo chạy tăng lãi suất huy động, đẩy lãi suất cho vay, quậy phá tưng bừng trên thị trường là không được... Chuyên gia Kinh tế - Tiến sỹ - Luật sư Bùi Quang Tín

Quốc Hải

Theo Dân Việt