Lộ diện nhóm thuốc kháng sinh mẹ bầu phải tránh xa

Các nhà khoa học Canada cho biết, sử dụng một số thuốc kháng sinh nhất định trong thời kỳ mang thai có liên quan đến việc tăng nguy cơ sẩy thai tự phát.

Nhận diện các nhóm kháng sinh gây sẩy thai

Tin tức trên báo Sức khỏe & Đời sống, để đánh giá tác động tiềm tàng của thuốc kháng sinh đối với nguy cơ sẩy thai, TS.Muanda và các đồng nghiệp trong nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ Nghiên cứu thai kỳ ở Quebec (Canada) cho các trường hợp mang thai, nghiên cứu kéo dài trong 12 năm.

Bệnh nhân đủ điều kiện tham gia nghiên cứu là những phụ nữ có thai trong độ tuổi từ 15 đến 45 và có bảo hiểm ít nhất 1 năm trước và trong thời gian mang thai, tính từ ngày đầu tiên của thai kỳ. Những phụ nữ được ghi nhận lâm sàng sẩy thai tự phát trước tuần thai 20 được xem là các ca bệnh.

Thuốc kháng sinh là cứu sinh của nhiều loại bệnh nhưng có nhiều loại lại không tốt cho bà bầu. Ảnh minh họa 

Đối với mỗi trường hợp, các tác giả xác lập nhóm là các bệnh nhân từ việc đối chứng theo tuổi, năm thai nghén và ngày mang thai (cách biệt chỉ trong vòng 3 ngày). Có 182.369 trường hợp mang thai đã đạt được các tiêu chuẩn thu nhận vào nghiên cứu.

Trong dữ liệu này, việc sử dụng thuốc kháng sinh xảy ra ở 12.446 trường hợp trong số những trường hợp mang thai, trong đó 1.428 ca đã được ghi nhận sẩy thai tự phát, chiếm 16,4%.

Phụ nữ sẩy thai tự phát có độ tuổi trung bình là 28,7 tuổi, phụ nữ trong nhóm chứng có độ tuổi trung bình là 27,8 tuổi. Các phụ nữ sẩy thai tự phát cũng có tỷ lệ cao hơn mắc bệnh như trầm cảm và hen suyễn, có tiền sử khám ở bệnh viện hoặc cấp cứu trước khi mang thai và tiền sử sử dụng thuốc quá liều.

Các nhà nghiên cứu cũng giải thích, sử dụng thuốc kháng sinh trong thai kỳ được định nghĩa là: Đã có ít nhất 1 đơn thuốc cho bất kỳ loại kháng sinh nào kể từ ngày đầu tiên của thai kỳ cho tới ngày sẩy thai, hoặc trước khi mang thai nhưng thời gian dùng thuốc chồng lên ngày đầu tiên của thai kỳ.

Và các thuốc trong nghiên cứu bao gồm các nhóm cephalosporin, macrolide, penicillin, quinolone, sulfonamid, tetracycline, antiprozozoal và một số kháng sinh khác.

Sau khi điều chỉnh các yếu tố gây nhiễu có thể, nguy cơ sẩy thai tự phát gia tăng liên quan đến một số loại kháng sinh đặc biệt so với không dùng kháng sinh, các nhà khoa học đã có những kết quả về nguy cơ gây sảy thai ở tùy loại kháng sinh.

TS.Flory T. Muanda - Khoa Dược, Đại học Montréal, Quebec và các cộng sự công bố trong một bài báo đăng tải mới đây trên Tạp chí y khoa Canada cho biết: Các kháng sinh nhóm macrolide (trừ erythromycin), quinolone, tetracycline, sulfonamide và metronidazole, đều có nguy cơ cao hơn so với các kháng sinh nhóm penicillin, cephalosporin. Theo các tác giả, những phát hiện này nên được xem xét khi cập nhật mới hướng dẫn điều trị nhiễm khuẩn trong thai kỳ.

Để xác định các nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến bệnh nhiễm trùng, các tác giả đã lặp lại phân tích, sử dụng những loại thuốc có nhiều dữ liệu an toàn nhất - penicillin và cephalosporin. Đến cuối cùng, các kết quả vẫn không thay đổi.

Họ cũng tiến hành phân tích hai nhóm nhỏ bao gồm chỉ những trường hợp mang thai có nhiễm khuẩn đường tiết niệu hoặc nhiễm khuẩn đường hô hấp. Trong nhóm nhiễm khuẩn tiết niệu, tỷ lệ chênh lệch được điều chỉnh liên quan đến tiếp xúc với quinolone so với sử dụng penicillin là 8,73 (khoảng tin cậy 95%).

Trong nhóm nhiễm khuẩn đường hô hấp, sử dụng macrolide có xu hướng gia tăng nguy cơ sẩy thai tự phát so với penicillin nhưng không có ý nghĩa về mặt thống kê.

Các tác giả cho biết, những phát hiện của họ đồng nhất và góp phần củng cố dữ liệu so với các nghiên cứu khác đã được thực hiện. Từ đó, nhóm tetracyclines và quinolones được đưa vào trong mục “Hỗ trợ các hướng dẫn điều trị hiện hành trong sản khoa” đó là: khuyến cáo không nên sử dụng các loại thuốc này trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Thêm vào đó, kết luận của nghiên cứu cho thấy, metronidazole có liên quan đến sự gia tăng 70% nguy cơ sẩy thai tự phát.

Phụ nữ có thai cần lưu ý gì khi dùng thuốc

PGS. TS. dược sĩ Nguyễn Hữu Đức, ĐH Y dược TP HCM đã thông tin trước đó trên báo VnExpress, nếu có thể, tuyệt đối tránh dùng mọi thuốc trong 3 tháng đầu của thai kỳ.

Đặc biệt, phụ nữ còn trong tuổi hoạt động sinh dục, có khả năng thụ thai thì trong nửa cuối của chu kỳ kinh nguyệt, tức là lúc rụng trứng cho đến khi có kinh cần tránh dùng mọi thứ thuốc. Bởi vì có nhiều thứ thuốc có tính tích lũy, đào thải rất chậm ra khỏi cơ thể, khi uống lúc chưa thụ thai nhưng đến khi thụ thai thì thuốc còn giữ lại trong cơ thể người mẹ gây ảnh hưởng xấu cho thai.

Nếu cần thiết phải dùng thuốc chữa bệnh, đặc biệt có những bệnh như trình bày ở trên cần dùng thuốc để chữa trị kịp thời thì tốt nhất là đến khám ở bác sĩ để chỉ định thuốc. Khi đó bác sĩ sẽ cân nhắc thật kỹ giữa lợi ích sức khỏe của bà mẹ và mức ảnh hưởng đến bào thai để chọn thuốc hiện diện trên thị trường nhiều năm được công nhận là an toàn đối với thai phụ và cho dùng liều thấp nhất có hiệu lực.

Nếu đã có thai mà không biết, lỡ dùng một số loại nguy hiểm thì trong thời gian mang thai, cần khám thai định kỳ để được bác sĩ chuyên khoa theo dõi kỹ.

Lưu ý một số thuốc phụ nữ có thai không nên dùng:

- Thuốc giảm đau gây nghiện: dextropropropoxyphen.

- Thuốc chống đau nửa đầu: erotamin.

- Thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương: barbiturat, benzodiazephin, rượu.

- Thuốc giảm đau chống viêm: aspirin, indomethacin, aproxen...

- Thuốc kháng sinh: các aminoglycosid, cloramphenicol, dapson, rifampicin, quinolon, tetracilin, Co-Trimoxazol...

- Thuốc hạ huyết áp: reserpin, nifedifin, các chẹn Beta, Acei.

- Thuốc lợi tiểu: các Thiazid.

- Thuốc da liễu: Isotretinoinm, vitamin A liều cao, vitamin K liều cao...

- Một số thuốc có thể gây quái thai: thuốc ức chế men chuyển, androgen (danazol), chống động kinh (carbamazepin, phenytoin, acid valproic), thuốc trị ung thư (antineoplastics: cyclophosphamid, methotrexat), isotretinoin diethystillbestrol, idod, lithi, thalidomid, warfarin...

Theo vietq