Quản an toàn thực phẩm: 1 kg bún, 3 bộ chịu trách nhiệm

Nguyên liệu bột gạo, nước để làm bún thuộc trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp. Sản phẩm tinh bột thuộc về Bộ Công Thương. Bún bán trên thị trường nếu chứa chất gây ngộ độc cho người dùng thì trách nhiệm thuộc Bộ Y tế.

Quản an toàn thực phẩm: 1 kg bún, 3 bộ chịu trách nhiệm

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng
Quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm còn chồng chéo

Sáng ngày 5/6, Quốc hội làm việc tại Hội trường để nghe báo cáo và thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm (ATTP) giai đoạn 2011-2016.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng, bên cạnh một số quy định về phân công trách nhiệm quản lý Nhà nước về ATTP còn chồng chéo, chưa rõ ràng, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phục vụ quản lý thực phẩm còn thiếu so với yêu cầu.

Một số thực phẩm phẩm đặc sản, truyền thống địa phương hiện vẫn chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quản lý; một số quy chuẩn kỹ thuật còn chưa rõ ràng, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng như quy chuẩn kỹ thuật về sữa chế biến dạng lỏng.

"Có thể nói, không có lĩnh vực nào mà vấn đề quản lý nhà nước lại tác động trực tiếp, thường xuyên và nóng bỏng như ATTP. Đây là lĩnh vực liên quan mật thiết đến sức khỏe, sinh mạng, tuổi thọ, giống nòi… do nhiều cơ quan cùng quản lý theo tiêu chí của sản xuất, kinh doanh, lưu thông, bảo quản và cuối cùng là đến người tiêu dùng", Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Mai (Tiền Giang) đánh giá, trong lĩnh vực quản lý an toàn thực phẩm đang nổi lên một số hạn chế như: Việc thực hiện quản lý nhà nước còn có hiện tượng cắt khúc, phân đoạn trong chuỗi từ trang trại đến bàn ăn, tạo nhiều khoảng trống chưa được xử lý có hiệu quả. Việc ngăn ngừa thực phẩm không an toàn, thiếu một cơ quan giữ vai trò chính.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) dẫn chứng từ nguồn tin của Văn phòng Quốc hội phục vụ hoạt động giám sát cho biết, về việc phân công trách nhiệm quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm, 53,4% người được hỏi trả lời là không hợp lý hoặc chưa hợp lý.

Cũng câu hỏi đó, kết quả khảo sát của Viện Khoa học Pháp lý (Bộ Tư pháp) thống kê cho thấy: 73% cán bộ y tế, 60% cán bộ công thương và 57% cán bộ nông nghiệp được hỏi cho rằng việc phân công trách nhiệm quản lý về an toàn thực phẩm như hiện nay là không hợp lý.

Từ dẫn chứng này, đại biểu thấy rằng giữa người dân và cán bộ quản lý chuyên ngành đã có sự tiệm cận về ý chí khi đánh giá về phân công trách nhiệm quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm hiện nay.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân nêu: Luật An toàn thực phẩm đã chuyển hoạt động quản lý an toàn thực phẩm sang cơ chế quản lý theo nhóm sản phẩm thay vì quản lý theo phân khúc sản xuất, kinh doanh nhằm khắc phục sự chồng chéo trong quản lý; đồng thời xác định rõ hơn trách nhiệm của mỗi bộ, ngành trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, theo đại biểu, một số ngành hàng vẫn có sự đan xen, không có sự phân định rõ trách nhiệm của bộ, ngành nào trong quản lý. Đơn cử như việc quản lý chất lượng bún đang được cả 3 bộ chịu trách nhiệm: Nguyên liệu bột gạo, nước để làm bún thuộc trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; sản phẩm tinh bột thuộc về Bộ Công Thương; sản phẩm bún bán trên thị trường nếu chứa chất gây ngộ độc cho người tiêu dùng thì trách nhiệm thuộc Bộ Y tế.

Đại biểu Nhân nhấn mạnh, dẫn chứng này một lần nữa nói lên thực trạng công tác quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm - vấn đề đang gây nhức nhối toàn xã hội nhưng vẫn chưa có giải pháp căn cơ, triệt để.

Đại biểu Lê Thị Yến (Phú Thọ) cũng cho rằng, một số quy định về phân công trách nhiệm còn chồng chéo và nhiều bất cập. Việc quản lý một số mặt hàng, sản phẩm còn sự giao thoa giữa các bộ, chưa phân định rõ bộ nào chịu trách nhiệm chủ trì, nên dẫn đến buông lỏng quản lý hoặc không phân định rõ trách nhiệm chính thuộc bộ nào. Đại biểu đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu theo hướng tập trung thống nhất một cơ quan quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm, không nên để 3 bộ cùng quản lý như mô hình hiện nay.

Đại biểu Hồ Thanh Bình (An Giang) đánh giá, việc quy định về quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm hiện nay được phân công theo chức năng sẵn có của các bộ này.

Thực tế cho thấy, sự phân công này tồn tại những hạn chế, bất cập, chưa có sự phối hợp hiệu quả, nhất là chưa thực sự chuyên môn hóa ở một số nơi và thống nhất trách nhiệm quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm.

Đại biểu nêu: "Quản lý an toàn thực phẩm cần tuân thủ quy luật tự nhiên và sự toàn vẹn của chuỗi cung ứng thực phẩm. Việc 3 bộ khác nhau quản lý đã vô tình băm nhỏ chuỗi cung ứng này và làm giảm đi hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm".

Đại biểu nêu rõ quan điểm: "đã đến lúc phải có một cơ quan chuyên trách thống nhất chịu trách nhiệm quản lý về an toàn thực phẩm ở nước ta - điều này cũng phù hợp với một số mô hình của các nước phát triển. Tôi xin nhấn mạnh cần một cơ quan chuyên trách về an toàn thực phẩm, chứ không cần một Ban về quản lý an toàn thực phẩm" - đại biểu bày tỏ.

Quản an toàn thực phẩm: 1 kg bún, 3 bộ chịu trách nhiệm

Việc quản lý chất lượng bún đang được cả 3 bộ (Nông nghieeph và Phát triển nông thân, Công thương và Y tế)  chịu trách nhiệm

Cần siết chặt quản lý

Theo đại biểu Nguyễn Hữu Toàn, có nhiều nguyên nhân dẫn đến vấn nạn thực phẩm bẩn, thực phẩm không an toàn như hiện nay. Lý do một phần bởi các cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm nông nghiệp vẫn còn nhỏ lẻ, phổ biến ở quy mô hộ gia đình, phân tán.

Ngoài ra, nhận thức của người sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng về an toàn thực phẩm còn chưa đầy đủ. Quy trình sản xuất lạc hậu, việc sử dụng chất bảo vệ thực vật, chất phụ gia trong nuôi trồng, chế biến còn tràn lan, chủ yếu làm theo kinh nghiệm, thiếu quy chuẩn.

Một bộ phận các cơ sở, cá nhân kinh doanh mang tính chộp giật, sản xuất chạy theo lợi nhuận, không màng tới sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng.

Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn nhìn nhận nguyên nhân chính của những yếu kém này là do công tác quản lý nhà nước về vấn đề an toàn thực phẩm còn thiếu hiệu quả; thể chế chính sách để đảm bảo an toàn thực phẩm chưa đồng bộ, chưa phù hợp. Việc triển khai thi hành pháp luật an toàn thực phẩm chưa nghiêm, chế tài không đủ răn đe, ngăn ngừa có hiệu quả.

Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn kiến nghị, Nghị quyết của Quốc hội cần có những mục tiêu định lượng với thời hạn cụ thể bên cạnh việc đề ra những định hướng, giải pháp mang tính chất định tính để Chính phủ chủ động thực hiện; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi giúp Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội thực hiện công tác giám sát.

Điển hình như cần quy định tỷ lệ giảm mỗi năm bao nhiêu phần trăm số vụ ngộ độc thực phẩm so với năm trước; phấn đấu đến năm 2020 cả nước có 100% tỉnh, thành phố thực hiện quy hoạch cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm tập trung; phấn đấu 80% các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, 100% bếp ăn tập thể được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm; 80% chợ được kiểm soát, quy hoạch an toàn thực phẩm…

Bên cạnh đó, cần khẩn trương tổng kết mô hình quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm và Ban Chỉ đạo an toàn thực phẩm hiện nay, nhất là mô hình quản lý đã và đang được thực hiện thí điểm tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Trên cơ sở đó, sớm đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, đảm bảo phân định rõ trách nhiệm của các cơ quan đầu mối, cơ quan chủ trì, tránh chồng chéo, đùn đẩy trách nhiệm, phân tán lực lượng; phân công rõ trách nhiệm của người đứng đầu các lực lượng chức năng từ cấp Trung ương đến cơ sở trong công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra, kiểm soát các khâu sản xuất, chế biến, nhập khẩu, lưu thông sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng.

Theo vietq