Ung thư đại – trực tràng có thể đe doạ cả gia đình

Nếu trong gia đình có người bị ung thư đại trực tràng thì các thành viên còn lại có thể mắc bệnh này cao gấp 2 – 3 lần người bình thường. 

Thói quen ăn uống

Theo bác sĩ Đặng Thế Căn – Nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện K Trung ương ung thư đại trực tràng là căn bệnh liên quan đến thói quen ăn uống, thường gặp ở những người hay mắc táo bón do ăn ít chất xơ. Điều đặc biệt căn bệnh mang yếu tố gia đình.

Ở Việt Nam, căn bệnh này nằm trong số 5 bệnh ung thư có số người mắc cao nhất. Dự đoán trong vài năm tới, số người mắc sẽ còn tăng nhanh do lối ăn fast-food ngày một thịnh hành. Theo tính toán, trong tổng số người tử vong do ung thư tại Mỹ thì có tới 60% do ung thư đại trực tràng. Tương tự tại Hàn Quốc thói quen ăn đồ nướng, kim chi cay mặn, cá muối tăng tỷ lệ người bị ung thư đại trực tràng.

Đại tràng của một người dài khoảng 2m có thể xuất hiện u ở bất cứ đoạn nào.

Bình thường, đại tràng dài khoảng gần 2 mét chia thành 4 đoạn. Ung thư có thể khởi phát từ bất cứ đoạn nào trên đại tràng hoặc trực tràng. Ung thư xuất phát từ lớp trong cùng của thành ruột (niêm mạc đại - trực tràng) sau đó xâm lấn ra phía ngoài qua các lớp khác của thành ruột. Ung thư ở mỗi vị trí trên khung đại tràng sẽ biểu hiện các triệu chứng khác nhau, thông thường nhất là có máu trong phân

Theo TS BS Vũ Trường Khanh - Phó trưởng khoa Tiêu Hóa bệnh viện Bạch Mai Ung thư đại trực tràng (colon rectal cancer) hay còn gọi là ung thư ruột già là loại ung thư hay gặp đứng hàng thứ 2 ở nữ và hàng thứ 3 ở nam giới trên thế giới. Đây là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4 sau ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư gan trên thế giới  Tại Việt Nam cũng tương tự như vậy, ung thư đại tràng là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4 sau ung thư dạ dày, ung thư phổi và ung thư gan.

Bệnh chưa rõ nguyên nhân

Nguyên nhân của ung thư đại nay cũng giống như nhiều loại ung thư khác người ta cũng chưa biết được nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng. Trên 75-95% ung thư đại trực tràng xuất hiện ở những người mà không có liên quan tới yếu tố về gen. Phần lớn ung thư đại trực tràng xuất hiện từ các polyp ung thư hóa. Polyp tuyến là loại hay ung thư hóa khi mà kích thước > 1cm.

Những người mà có bố mẹ và anh em ruột bị ung thư đại trực tràng thì khả năng người đó bị ung thư đại trực tràng cao gấp 2-3 lần so với người không có tiền sử gia đình bị ung thư đại trực tràng. Chính vì yếu tố này nên khi người nhà có polyp đại trực tràng bác sĩ thường khuyên người thân nên thường xuyên đi kiểm tra để sớm phát hiện và sàng lọc được ung thư đại trực tràng.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh là do chế độ ăn nhiều chất béo, ăn nhiều thịt đỏ, uống nhiều rượu, béo phì, hút thuốc lá, ít vận động thể lực cũng là các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng ung thư đại trực tràng. Khoảng 10% số trường hợp ung thư  đại trực tràng liên quan tới ít vận động. Nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng lên khi một ngày uống trên 2 đơn vị cồn với nam và 1 đơn vị cồn với nữ (theo tiêu  chuẩn 1 đơn vị cồn của Hoa Kỳ tương đương 14g ethanol, bằng khoảng 300 ml bia 5 độ và  khoảng 120 ml rượu vang 12 độ). Ăn nhiều rau quả tươi và nhiều chất xơ làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Bác sĩ Căn đặc biệt khuyến cáo những người có tiền sử gia đình: bố mẹ, anh em ruột và con bị ung thư đại trực tràng cần soi đại tràng để sàng lọc ở tuổi 40 hoặc trước 10 năm so với tuổi của người thân bị ung thư đại trực tràng. Những người bị hội chứng polyp có tính chất gia đình (Familial adenomatous polyposis -FAP)  cần soi đại tràng hàng năm. Ngoài ra, nên cân bằng chế độ ăn uống loại trừ các yếu tố nguy cơ như ăn nhiều rau xanh, hoa quả, giảm các đồ ăn lên men như dưa muối, cá muối mặn, cá khô, các loại đồ ăn xông khói, nướng.

Theo Quế Hoa ( PNO )